To δίκτυο Crosscheck της FirstDraft
Της Ειρήνης Κιουλαφή1
Σε εκδήλωση- workshop που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα (15/4) με πρωτοβουλία της Ελληνικής Αντιπροσωπείας της Ευρωπαικής Επιτροπής στην Αθήνα, σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕτου ΑΠΘ και του InsideStory, με θέμα Η Ευρωπαϊκή Ένωση στην εποχή των social media και των …. fake news: Ευρωεκλογές και παραπληροφόρηση, καλεσμένος, μεταξύ των ομιλητών, ήταν και ο Senior Researcher της FirstDraft, Alastair Reid.
Να σημειωθεί ότι η FirstDraft είναι μια μια ΜΚΟ εταιρεία, με έτος ίδρυσης το 2015, με σκοπό να στηρίξει και να υποστηρίξει δημοσιογράφους, ακαδημαικούς και επαγγελματίες των νέων τεχνολογιών στην προσπάθεια καταπολέμησης των ψευδών ειδήσεων. Για το λόγο αυτό, η εταιρεία έχει αναπτυξει μια πλατφόρμα, τη CrossCheck και ένα διεθνές ερευνητικό δίκτυο με επίκεντρο τις τακτικές παραπληροφόρησης, αρχής γενομένης των εκλογών σε ΗΠΑ, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Βραζιλία και Νιγηρία.
Κατά τη διάρκεια της παρουσίασής του, με τίτλο “Threat and Impact of Disinformation Globally”, o κ. Reid επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ότι μέσα από αυτή τη διαδραστική online διαδικασία ανάλυσης της είδησης, δίνεται η ευκαιρία στον πολίτη-χρήστη να ασκήσει τη δική του έρευνα, να έρθει σε επαφή και να συνομιλήσει (live chat) με δημοσιογράφους.
Εν συνεχεία, ο κ. Reid προχώρησε σε μια ανάλυση των “απειλών” που ελλοχεύουν σήμερα από την παραπληροφόρηση (disinformation), μεταξύ των οποίων: τα visuals και τα memes, τα οποία απαιτούν χαμηλό δείκτη σκέψης και ανάδρασης. Έπειτα, τα closed messaging gaps, όπου μέσω των communities, διαμοιράζεται περιεχόμενο μεταξύ των χρηστών, το οποίο κανείς δεν είναι σε θέση να ελέγξει.
Πώς θα μπορούσε να ελεγχθεί αυτό το περιεχόμενο; Όπως τόνισε ο κ. Reid: “να πείσουμε τους χρήστες να μας μιλήσουν, να μιλήσουν στους δημοσιογράφους, προστατεύοντας τις πηγές μας, παράλληλα”.
Πρέπει να καταλάβουμε το κίνητρο πίσω από την παραπληροφόρηση, ποιο είναι το spectrum του Hoax, Harm and Hate” τονίζει συμπερασματικά ο κ. Reid.
...Evidence, Reasoning, Discussion, το τρίπτυχο της διαδικασίας της επαλήθευσης της είδησης (verification process) και instruction manuals, τα εργαλεία καταπολέμησης των fake news!
1. Η Ειρήνη Κιουλαφή είναι Ακόλουθος Τύπου και Επικοινωνίας στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (του Υπ.Ψη.Π.Τ.Ε.) και Intern στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του ECI, “Quality Journalism and New Technologies”.
Με επιτυχία ολοκληρώθηκε η Εαρινή ad - interim υπεράσπιση των διπλωματικών (Τhesis Defense) του Μεταπτυχιακού Προγράμματος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας - ECI, "Quality Journalism and New Technologies".
Στη διαδικασία που υλοποιείται στο τέλος της τρίχρονης (συνήθως) παραμονής των φοιτητών στο Ινστιτούτο, υποψήφιοι κάτοχοι Master of Arts κλήθηκαν να παρουσιάσουν τις διπλωματικές τους καθώς και να τις υπερασπισθούν, 'απέναντι' από μεικτή (campus Αθήνας και Βιέννης) επιτροπή.
Το Ελληνικό Campus εκπρόσώπησαν οι Διδάσκοντες Σωτήρης Δαλιάνης και Γιώργος Μανωλάκος καθώς και τα μέλη της Διοικούσης Γιώργος Καμπουράκης και Μάριος Νόττας. Από πλευράς του Αυστριακού Πανεπιστημίου DUK εκπρόσωπος ήταν ο κ. Kay Μuehlmann. Το περιεχόμενο των Διπλωματικών ήταν κατα τις πάγιες οδηγίες των Μεταπτυχιακών Προγραμμάτων όχι μόνον ερευνητικό αλλά και χρήσιμη προσθήκη στο ακαδημαϊκό χαρτοφυλάκιο των εξεταζομένων, σε σχέση με τα ενδιαφέροντά τους και την εν εξελίξει καριέρα τους.
Δύο σπουδαίοι Aναλυτές Επικοινωνίας καλεσμένοι του ECI
Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας είχε την τιμή να φιλοξενήσει στην πρόσφατη εκπαιδευτική περίοδο, τον marketing director της εταιρείας Enso-digital Ltd και μέλος της εταιρείας Worshipful Company of Marketors του City του Λονδίνου, κ. Νικόλαο Κόκκινο, καθώς και τον επικεφαλής της εταιρείας επικοινωνίας CampaignLab -με έδρα τις Βρυξέλλες- κ.Jerry Zagoritis.
Και οι δύο, ως άριστοι γνώστες των θεμάτων γύρω από το digital marketing και brand building, προσέφεραν την εμπειρία τους στους φοιτητές του ECI, o καθένας από το δικό του μετερίζι.
Ειδικότερα, ο πρώτος εισηγητής της ημέρας, ο κ. Zagoritis, αναφέρθηκε στη στρατηγική διαδικασία και στις τακτικές του πολιτικού πολέμου (war gaming), με παραδείγματα από δικά του συγκεκριμένα projects σε Ευρώπη και Αφρική, αλλά και βάσει των έργων που υλοποιεί τώρα, ενόψει των επερχόμενων ευρωπαϊκών εκλογών. Στο πλαίσιο των “war gaming rules”, υπογράμμισε τη σημασία του σωστού χρονισμού (timing), του οποίου πρέπει να γίνεται χρήση όταν απαντά ένας πολιτικός στον αντίπαλό του, αναφερόμενος παράλληλα στις τακτικές “επικοινωνιακής” διαχείρισης και απόκρισης των “πολιτικών επιθέσεων- συγκρούσεων” (war room applied policies).
Ο κ. Κόκκινος, εν συνεχεία, ως ειδικός σε θέματα social media, content optimization και brand- building, έδωσε μια διάλεξη σχετικά με την καινοτομία (innovation), τη δημιουργικότητα (creativity) και τις βέλτιστες πρακτικές (established practice) για το λεγόμενο “χτίσιμο του προφίλ” (brand building) μιας start-up επιχείρησης, αναφερόμενος στη λεγόμενη “καμπύλη τoυ ενστερνισμού” (adoption curve). Σύμφωνα με τον ίδιο, η καινοτομία είναι αποτέλεσμα της διασταύρωσης των ιδεών με τη δημιουργικότητα, και υπόκειται (και) στο παρακάτω αξίωμα.
Πολλοί τη συγχέουν μόνον με μια καλή ιδέα ή μια έντονη επιχειρηματική επιθυμία. Όμως η καινοτομία απαιτεί την 'ορθή' ομάδα που θα την υλοποιήσει και τους απαραίτητους πόρους (χρηματοδότηση, επιχειρηματικό περιβάλλον κλπ).
..Ως συμπέρασμα, η καινοτομία απαιτεί συγκεκριμένη μεθοδολογία, αναφύεται σε ένα καθορισμένο πλαίσιο και δεν είναι τυχαίο γεγονός.
Data Journalism and Fake News ECI Seminar Report
Της Ειρήνης Κιουλαφή1
Την Παρασκευή 20 Οκτωβρίου, ξεκίνησε στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, εξειδικευμένο επιμορφωτικό σεμινάριο με θέμα την “Ποιοτική Δημοσιογραφία Δεδομένων” (α’ κύκλος), μια πρωτοβουλία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Επικοινωνίας (ECI).
Το σεμινάριο προλόγησαν ο επικεφαλής του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Ελλάδα, Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, ο εκπρόσωπος Τύπου του Ευρ. Κοινοβουλίου/ Γρ. Ενημέρωσης στην Ελλάδα, Κ. Τσουτσοπλίδης, και ο επικεφαλής του ECI, Μάριος Νόττας, με τον κ. Αντωνακόπουλο να αναφέρεται και στα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου (88.1/ 23.9-2.10.2017) για την εικόνα της συμμετοχής της χώρας μας στην ΕΕ. Εισηγήσεις και case studies παρουσιάστηκαν από τους κ.κ. Βασίλη Βασιλόπουλο, Γιώργο Μπολάνη, και από τους ερευνητές Χάρη Παπαγεωργίου και Σόνια Χαιμαντά, ενώ στο ακροατήριο παραβρέθηκε πλήθος Ελλήνων δημοσιογράφων, επικοινωνιολόγων και σπουδαστών Επικοινωνίας και ΜΜΕ.
Το σεμινάριο επικεντρώθηκε σε ζητήματα ανάλυσης δημοσιογραφικών δεδομένων μέσα από data analytics, neuron networks (γράφους) και text analysis, σημαντικά «εργαλεία» που χρησιμοποιούνται σήμερα σε ψηφιακές πλατφόρμες και social media, για την εξαγωγή στατιστικών δεδομένων και αξιολογήσεων συμπεριφορών και αναφορικά με τη σύνθεση δημοσιογραφικών αφηγημάτων (storytelling). Ιδιαίτερη επισήμανση έγινε από όλους τους εισηγητές στο φαινόμενο και στη σημασία των αποκαλούμενων «fake news» ως προς την ποιοτική δημοσιογραφία, τους ηθικούς κινδύνους που απορρέουν, στο αποκαλούμενο φαινόμενο ‘data literacy’, αλλά και στην αξία των ανοιχτών δημόσιων δεδομένων (open source tools).
Αυτό που υπογραμμίστηκε είναι ότι η εκάστοτε ιστορία/ έρευνα που καλείται να παρουσιάσει ο δημοσιογράφος ως είδηση μπορεί να ειπωθεί πολλές φορές, εξάγοντας μόνο τα στοιχεία εκείνα από στατιστικά δεδομένα (data analytics) που δύνανται να εξυπηρετήσουν τον εκάστοτε σκοπό («επιτηδευμένη διαρροή και σκοπιμότητα») ή να αποδώσουν ένα περιεχόμενο «χειραγωγήσιμο». Eίναι γνωστό ότι στη στατιστική αν «πειράξεις» ένα μέγεθος ή χρησιμοποιήσεις άλλον μαθηματικό τύπο, θα πάρεις άλλο αποτέλεσμα. Η ακρίβεια είναι το κυρίαρχο μέλημα δημοσιογράφων που δουλεύουν πάνω σε κάθε μορφής δεδομένων. Αριθμοί, χάρτες και διαγράμματα φέρουν έναν αέρα «αδιαμφισβήτητης αλήθειας» που λείπει συχνά από άλλα είδη πληροφοριών, τα οποία, όμως, υπόκεινται εξίσου στον κίνδυνο χειραγώγησης.
‘Fake statistic is 100% accurate 34% of the time’
(Leonard Courtney, 1895)
Σημαντικές προσωπικότητες και επαγγελματίες του χώρου συμμετείχαν και στο -εαρινό- β’ κύκλο του Σεμιναρίου, με τίτλο ‘Data Journalism - Fundamentals’ (το οποίο αυτήν την φορά έλαβε χώρα στην αίθουσα Τελετών της Πολυτεχνειούπολης).
Την εκδήλωση προλόγησε ο Αντιπρύτανης του ΕΜΠ, καθηγητής κ. Δ. Παπαντώνης, ενώ στη συνέχεια το λόγο πήραν η δημοσιογράφος και αντιπρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων, Σάγια Τσαουσίδου και η δημοσιογράφος και μέλος του ΕCI, Σόνια Χαϊμαντά. Ενώ, ενδιαφέρουσες εισηγήσεις με υποδείγματα έργων δημοσιογραφίας δεδομένων και εφαρμοσμένες επί τόπου ασκήσεις πραγματοποίησαν οι κ.κ. Γιώργος Καμπουράκης (καθηγητής ΕΜΠ, ΕCI), Βασίλης Βασιλόπουλος (προϊστάμενος της Διεύθυνσης Περιεχομένου της Γενικής Διεύθυνσης Νέων Μέσων της ΕΡΤ Α.Ε.), και ο ερευνητής Χάρης Παπαγεωργίου.
Με αφετηρία του debate την περίπτωση Κουφοντίνα και πώς θα μπορούσε να απεικονιστεί βάσει των τεχνικών της δημοσιογραφίας δεδομένων, ιδιαίτερη σημασία δόθηκε σε αυτό τον κύκλο στα εργαλεία αυτοματοποίησης, γραφικής απεικόνισης και επεξεργασίας των δεδομένων (infographics/ coding/ storytelling).
Τα συμπεράσματα στα οποία οδηγήθηκε η πλειοψηφία των εισηγητών ήταν ότι τα δεδομένα (είτε είναι στατιστικά στοιχεία, είτε είναι ανθρώπινες συμπεριφορές και συνήθειες, προτιμήσεις και αναρτήσεις στα social media, είτε απλά λεγόμενα), δεν οδηγούν πάντα σε περισσότερο ενημερωμένα κοινά. Όπως συμβαίνει με κάθε πηγή πληροφόρησης, έτσι και σε κάθε περίπτωση τα δεδομένα πρέπει να αντιμετωπιστούν με σκεπτικισμό.
Τα δεδομένα μπορούν να αποτελέσουν το «πρωτόλειο υλικό» για την εφαρμογή της δημοσιογραφίας δεδομένων, ή απλά να χρησιμοποιηθούν ως το εργαλείο που θα διηγηθεί μία ιστορία.
Στο σημείο αυτό, ο κ. Βασιλόπουλος παρουσίασε ως case study την περίπτωση ενός ρεπορτάζ σε γνωστό ειδησεογραφικό site, παρουσιάζοντας βήμα-βήμα τα «λάθη» στα οποία οδηγήθηκε ο συντάκτης, ο οποίος δεν στοιχειοθέτησε τα στοιχεία που του έδωσε η πηγή του, η οποία φάνηκε ότι απλά αφηγήθηκε τα στοιχεία.
Τέλος, να επισημανθεί ότι σημείο αναφοράς όλων των εισηγήσεων υπήρξε το «Κίνημα Ανοιχτών Δεδομένων» (Open Source Data) της Μ. Βρετανίας, καθώς οι μεγαλύτερες βρετανικές εφημερίδες (FT, Guardian, Telegraph) και τα ειδησεογραφικά δίκτυα (BBC) στηρίζονται σε αυτού του είδους τη δημοσιογραφία (data journalism), μέσα από τα infographics, δηλαδή «οπτικοποίησης της ιστορίας τους» μέσα από τη χρήση πληθώρας διαφορετικών ψηφιακών δεδομένων, αλλά και των ‘datablogs’.
1. Η Ειρήνη Κιουλαφή είναι Ακόλουθος Τύπου και Επικοινωνίας στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας (του Υπ.Ψη.Π.Τ.Ε.) και Intern στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του ECI, “Quality Journalism and New Technologies”.
Πηγή: advertising.gr 1
Οι καταναλωτές απομακρύνονται από τις παραδοσιακές μορφές ψυχαγωγίας και μέσα ενημέρωσης
Οι καταναλωτές χρησιμοποιούν πλέον την ψηφιακή τεχνολογία για πολύ περισσότερες χρήσεις από τις αγορές τους. Αντιπροσωπευτικό στοιχείο αποτελεί η επανάσταση που έχει συντελεστεί στον τρόπο πρόσβασης των καταναλωτών στην ψυχαγωγία και στα μέσα ενημέρωσης. Συγκεκριμένα, το 38% των καταναλωτών παγκοσμίως χρησιμοποιούν υπηρεσίες streaming για την ψυχαγωγία τους σε καθημερινή σχεδόν βάση, ενώ για τη γενιά Ζ (έχουν γεννηθεί μεταξύ 1995-2005) το ποσοστό της ψυχαγωγίας πέραν της καλωδιακής τηλεόρασης ξεπερνά το 50%.
Τα ευρήματα δημοσιεύονται στην έρευνα PwC’s Global Consumer Insights, η οποία διερευνά τις καταναλωτικές συμπεριφορές, τις συνήθειες και τις προσδοκίες περισσότερων από 21.000 καταναλωτών σε 27 χώρες. Η έρευνα της PwC αποκαλύπτει τους ραγδαίους ρυθμούς με τους οποίους αλλάζει η καταναλωτική συμπεριφορά σε μια σειρά από τομείς πέραν της ψυχαγωγίας και των μέσων ενημέρωσης.
Όσον αφορά στην ενημέρωση, το 25% των καταναλωτών στρέφονται κατά προτεραιότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ενημέρωση τους σχετικά με την επικαιρότητα. Αυτό, βέβαια, δεν προκαλεί εντύπωση αν αναλογιστεί κανείς τον υψηλό βαθμό διείσδυσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι διαφημίσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που επιτρέπουν την αλληλεπίδραση των καταναλωτών με τα brands, κατέχουν πλέον την τρίτη θέση σε όρους αποτελεσματικότητας, ενώ για τους millennials αποτελούν την πιο δημοφιλή μορφή, ξεπερνώντας τις καθιερωμένες τηλεοπτικές διαφημίσεις.
Όσο πιο καλή είναι η εμπειρία, τόσο μεγαλύτερη η δαπάνη των καταναλωτών
Από την έρευνα προκύπτει ότι οι καταναλωτές -οι οποίοι βομβαρδίζονται με μια σειρά από επιλογές- αναζητούν τα εργαλεία που θα τους βοηθήσουν να απλοποιήσουν τις αποφάσεις των αγορών τους. Εκτός από τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών, οι καταναλωτές εμπιστεύονται αξιόπιστες κοινότητες και εξειδικευμένες γνώσεις:
● Τρία χαρακτηριστικά μπορούν να βελτιώσουν την εμπειρία στο κατάστημα: α) εύκολη πλοήγηση, β) καλά πληροφορημένo προσωπικό και γ) επιλογή εύκολης πληρωμής
● Το 61% των καταναλωτών επηρεάζονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τις αγορές τους, καθώς είτε εμπνέονται από αυτά είτε ενθαρρύνονται από τα θετικά σχόλια. Κάτω από το 20% των καταναλωτών, αντιθέτως, δηλώνουν ότι είναι πιθανό να αγοράσουν ένα προϊόν επηρεασμένοι από κάποιον επώνυμο ή influencer
● Σχεδόν το 50% των συμμετεχόντων παραδέχονται ότι επηρεάστηκαν από συγγενείς και φίλους κατά την επιλογή ταξιδιωτικού γραφείου για τις διακοπές τους
Σύμφωνα με τον John Maxwell, επικεφαλή του Τμήματος Διεθνών Καταναλωτικών Αγορών της PwC: «Οι εταιρείες, χρησιμοποιούν ένα μείγμα φυσικών και ψηφιακών προσεγγίσεων για την ικανοποίηση των καταναλωτών οι οποίοι πλέον αναζητούν ένα άρτιο και εύκολο ταξίδι αγορών. Το αποτέλεσμα είναι μια εμπειρία υψηλότερης απόδοσης για τον πελάτη με μακροπρόθεσμα οφέλη για τις επιχειρήσεις».
Περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές (51%) που συμμετείχαν στην έρευνα χρησιμοποιούν smartphone για την ηλεκτρονική πληρωμή λογαριασμών και τιμολογίων, ενώ το ίδιο ποσοστό πραγματοποιεί μεταφορές χρημάτων διαδικτυακά. Για πρώτη φορά στα 10 χρόνια που διενεργείται η συγκεκριμένη έρευνα, το smartphone κατατάσσεται στην πρώτη θέση για την υλοποίηση διαδικτυακών αγορών, με το 24% των καταναλωτών να το χρησιμοποιούν για αγορές σε εβδομαδιαία βάση. Ειδικά για τον κλάδο της υγείας, τα 2/3 των καταναλωτών είναι πλέον πιο ανοιχτοί σε μη συμβατικές υπηρεσίες μέσω διαδικτύου. Σε ποσοστό 75% έχουν εγκαταστήσει εφαρμογές υγείας, με πιο δημοφιλείς όσες έχουν λειτουργία παρακολούθησης φυσικής άσκησης και υγείας.
Στις αναδυόμενες χώρες, οι πληρωμές μέσω κινητού τηλεφώνου αυξάνονται, με το Βιετνάμ να καταγράφει τους υψηλότερους ρυθμούς (61%) σε ετήσια βάση, και τη Μέση Ανατολή να ακολουθεί στη δεύτερη θέση (45%). Παγκοσμίως, σημειώθηκε συνολική αύξηση 24% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τέλος, τα ασιατικά κράτη είναι πιθανότερο να υιοθετήσουν αυτή τη συμπεριφορά ταχύτερα από τα δυτικά κράτη.
Μπορείτε να βρείτε αναλυτικά την έκθεση στο www.pwc.com/consumerinsights
1. Το advertising.gr εκδίδεται από τη Direction Business Network, που είναι θεσμικός υποστηρικτής του European Communication Institute - ECI.
